ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗΣ -Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ Γ’ ΡΑΙΧ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ-

Εννέα μήνες μετά τον θανατό του Στεργιάδη στην Νίκαια, απεβίωσε στις 2 Φεβρουαρίου 1950 στο Μόναχο, ο Καραθεοδωρής αυξάνοντας έτσι εντυπωσιακά την πινακοθήκη των πλανητικών ηρώων του ελληνισμού. Όπως ήταν φυσικό το καλύτερο βιβλίο για την ζωή και το έργο του δεν εγράφη στα ελληνικά από τους πρόχειρους ντόπιους συγγραφείς μας, αλλά στα αγγλικά από την Ελληνίδα Μαρία Γεωργιάδου στην Γερμανία το 2004 ως ογκώδες σύγγραμμα με τίτλο Constantin Caratheodory, Mathematics and Politics in Turbulent Times (Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg).

Ένα ενδιαφέρον ερώτημα που αποσιωπάται επίμονα στην Ελλάδα είναι: Πως ο Κ. Καραθεοδωρής αντιμετώπισε το Γ’ Ράϊχ, στό οποίο έζησε σε όλην την διάρκεια της διδασκαλίας του, ως καθηγητής στό Μόναχο από το 1933 έως το 1945; Εφ’ όσον το υποστήριξε σημαίνει ότι υπήρξε δωσίλογος; Βεβαίως και ΟΧΙ. Δωσίλογος είναι οποιοσδήποτε υποστηρίζει ένα καθεστώς για υλικό όφελος και δωσίλογοι υπήρξαν οι Έλληνες που υποστήριξαν από συμφέρον και όχι από ιδεολογία, στην διάρκεια του πολέμου, τους Γερμανούς ή και τους Ρώσους.

Αυτοί πού τους υποστήριξαν από ιδεολογία, επειδή ειλικρινά πίστευαν ότι συνέφερε την Ελλάδα να το κάνουν, φυσικά δεν υπήρξαν δωσίλογοι. Διότι διαφορετικά, από συστάσεως του ελληνικού κράτους, όλοι οι Έλληνες θα υπήρξαν δωσίλογοι.

Ο Καραθεοδωρής συνταξιοδοτήθηκε από το πανεπιστήμιο του Μόναχου τόν Αύγουστο του 1938. Το 1936 και 1937 επισκέφθηκε και πάλι τις ΗΠΑ, δίνοντας διαλέξεις, ειδικά στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ για τα 300 χρόνια από την ίδρυση του περίφημου αυτού πανεπιστημίου. Πέρασε ολόκληρο εξάμηνο στο πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν ως επισκέπτης καθηγητής. Θα ήταν δυνατόν κάλλιστα να είχε παραμείνει διδάσκοντας στην Αμερική, διότι και χρηματικά, αυτό συνέφερε την σταδιοδρομία του. Όμως επέστρεψε στην χιτλερική Γερμανία όπου παρέμεινε σε όλη την διάρκεια του πολέμου, χωρίς ποτέ να διαμαρτυρηθή κατά του καθεστώτος.

Η Μαρία Γεωργιάδου, στο βιβλίο της, επεκτείνει την μελέτη της στην περίοδο αυτή της ζωής του Καραθεοδωρή, γράφοντας ότι, <<στην διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου έλαβε μέρος στις εργασίες της Βαυαρικής Ακαδημίας των Επιστημών. Δεν συμμετείχε στο κίνημα του εθνικοσοσιαλισμού αλλά είχε σχέσεις με μέλη του ναζιστικού κόμματος. Ποτέ δεν αναφέρθηκε ανοιχτά στο Ολοκαύτωμα ή στα ναζιστικά εγκλήματα της Ελλάδος… Έμεινε σιωπηλός ενώπιον των εγκλημάτων που παρεβίαζαν την ιδέα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, αποδέχθηκε την εξουσία ενός αθέμιτου κράτους, έκανε υποχωρήσεις και αποδέχθεικε την αποπομπή των Εβραίων από τα επιστημονικά ιδρύματα>>.

Στις 19 Δεκεμβρίου 2005, αντιπροσωπεία του Ισραηλινού κράτους , συνοδευομένη από τον Ισραηλινό πρέσβη στην Αθήνα Ram Aviram, παρέδωσαν στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, αντίγραφα δέκα επιστολών αλληλογραφίας μεταξύ του Αλβέρτου Αϊνσταϊν(1879-1955 και Νόμπελ Ειρήνης στην φυσική το 1921) και του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, που απεδείκνυαν την επιρροή που είχε στις θεωρίες του Γερμανοεβραίου φυσικού ο Έλληνας μαθηματικός. Αλλά ο Αϊνσταϊν ούτε υπήρξε μαθητής του Καραθεοδωρή, ούτε πήρε την θεωρία της σχετικότητας από αυτόν, μάλιστα αμφισβητείται η αυθεντικότητα της τελευταίας συνεντεύξεως του Αϊνσταϊν, που κατέγραψε ο Κυριάκος Διακογγιάνης στην Αυριανή της 20-10-1987, στην οποία φέρεται ο Αϊνσταϊν να δηλώνη πως << ο μεγάλος μου δάσκαλος υπήρξε ο αξεπέραστος Έλλην Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής, στον οποίο εγώ προσωπικός αλλά και η μαθηματική επιστήμη, η φυσική και η σοφία του αιώνιος μας χρωστάμε τα πάντα>>.

Η ως συνήθως καθυστερημένη συνειδητοποίηση από το κράτος των Αθηνών και του μέσου Έλληνος εθνικιστού πολίτου ενός ακόμη ξεχασμένου πλανητικού Έλληνα ήρωα, είχε ως αποτέλεσμα, πρώτον να συρρεύσουν στην αγορά χειρόγραφα του μαθηματικού για την ίδρυση του μουσείου Καραθεοδωρή.

Έτσι τον Ιανουάριο του 2008 τό υπουργείο Παιδείας αγόρασε έναντι 26.000 ευρώ, ένα φάκελο αλληλογραφίας του Καραθεοδωρή από αμερικανική ιδιωτική συλλογή. Επίσης, ανδριάντας του στήθηκε στην κομοτηνή, με πρωτοβουλία του εκεί παραρτήματος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας. Εξάλλου η σχέση του με τον Αϊνσταϊν πείρε υποτιμητικές διαστάσεις για τον Καραθεοδωρή, διότι ενώ ο μέσος πολίτης μετέτρεψε τον ήρωα σε φλογερό πατριώτη κατά των Τούρκων, επικυρώνει την αξία του υπό τον όρο να αναγνωρίζεται από βαρύγδουπο ξένο όνομα, στην προκειμένη περίπτωση του Αϊνσταϊν. Στην πραγματικότητα, οι σχέσεις Καραθεοδωρή και Αϊνσταϊν ήταν επαγγελματικές σχέσεις αλληλοεκτιμήσεως, ανάγονται στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, στην περίοδο 1913-1918, και είναι του ίδιου επιπέδου που ο Έλλην μαθηματικός είχε με πολλούς άλλους εξέχοντες συναδέλφους του. Συγκεκριμένα, οι δύο άντρες γνωρίστηκαν στα τέλη του 1913, με μεσολάβηση του Μαξ Πλάνκ. Επειδή η ειδικότητα του Αϊνσταϊν δεν ήταν τα μαθηματικά, ήταν φυσικό να ζητήση διευκρινίσεις από τον Καραθεοδωρή. Ιδού τί του είχε γράψει το 1916, από το Βερολίνο:<< Αγαπητέ κ. Συνάδελφε…οι φυσικοί όπως και εγώ δεν γνωρίζουν τίποτε απο το αντικείμενο το δικός σας, Α. Αϊνσταϊν>>(Δέσποινα Καραθεοδωρή, ενθ. αν. σ. 124).

 

 

Πηγή: περιοδικό Τρίτο μάτι, τεύχος Μάιος 2008.( Βιβλιοθήκη ΕΟΕ Iούλιος Βερν).